Avrupa’nın en büyük karayolu nakliyesi hacmine sahip olarak dikkat çeken Türkiye’de, bir gün içerisinde karayolu nakliyesi için 176 milyon dolar kadar navlun ödemesi söz konusu oluyor. Yapılan bu karayolu ticaretinde Türkiye’de çalışan kamyonların yaklaşık olarak %85’i ise şahıslara ait. Yollarda nakliye görevi alan 930 bin kamyonun 550 bini ise ticari yük taşıması yapmaya devam ediyor.
Avrupa’nın en büyük karayolu nakliyesi hacmine sahip olduğu bilinen Türkiye’de, bir gün içerisinde karayolu nakliyesi için 176 milyon dolar navlun ödemesi yapıldığı ifade ediliyor. Bu kamyonların %85’i Türkiye’de ise direkt olarak şahıslara ait. Yollarda bulunan 930 bin kamyonun yaklaşık olarak 550 bini ise ticari yük taşıması yapmaya devam ediyor. Bunların ise 60 bini üreticilerin kendilerinin sahip oldukları, bundan ziyade milk- run, kısa mesafe gibi statüde kapalı rota çalışmalar yapan kamyonlar (akaryakıt tankeri, un fabrikası kamyonu vb) oluyor. Kalanlar ise kamu, TSK, beton kamyonu, hafriyat, vinç/kurtarıcı kamyonları olarak hizmetlerini sürdürüyor.
Karayolu nakliyesi içerisinde bir günde dönen para, e- ticarette dönen paralardan çok daha büyük miktarlarda. Ticaret Bakanlığı’nın yönetmekte olduğu e- Ticaret Bilgi Platformu verilerine bakıldığında, 2022 yılında ülkemiz için e- ticaret hacmi bir önceki yıl ile kıyaslandığında %109’luk artış yaşayarak 800,7 milyar TL oldu. Bu verilerden yola çıkarak e- ticarette günde yaklaşık olarak 132 milyon dolar harcandı. Ayrıca karayolu nakliyesinde bir gün içerisinde yapılan 176 milyon dolar navlun ödemesi, e- ticarette günde dönen bu rakamın üstünde gerçekleşiyor.
Türkiye’de günde ortalama olarak 400 bin kamyon FTL (tam kamyon) yük almaya devam ediyor. Bu yüklerin yaklaşık 100 bini kısa mesafe milk-run benzeri (fabrika ve liman gibi) gibi düzenli olarak kullanılan hat yükleridir.
Türkiye karayolu nakliye trafiğinin 2022 Aralık ayına bakıldığında, %15 civarında düşmüş olduğunu kayıt altına alan Tırport Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Akın Arslan, bu durumun iki sebebi olduğunu belirterek, şunları ifade etti:
1- Bu durumda üretimde hissedilir bir düşüş yaşandığı gözleniyor. Bu kısmi üretim aslında aynı hacmini koruyarak devam etse bile, ürün piyasaya sunmadan önce imkânlar göz önünde bulundurularak, satışa koymak yerine 2-3 ay depoda bekletmeyi tercih ediyorlar. ( Yüksek enflasyondan kaynaklı yaşanan fiyat artışına dair beklenti, aslında stoklamayı artıran bir faktör haline geliyor)
2- Yoldaki kamyonların ortalama 1/3’ü yük almadan direkt olarak boş şekilde dönmek zorunda kalıyor. Ayrıca mazot fiyatlarının son dönemde çok fazla yüksek olması, kamyon sahibini dönüş yolunda mutlaka yük almaya mecbur bırakıyor. Kamyon şoförü gerekirse tüm yaşam şartlarını zorlayarak 3-4 gün daha bulunduğu yerde bekliyor ve boş dönmemek için elinden gelen her şeyi yapıyor. Tırport Insıghts verilerini değerlendiren Tırport Başkanı Dr. Akın Arslan, 2023’ün ilk 7 ayı içerisinde navlun fiyatlarının %30 arttığını belirterek açıklamada bulundu. Tırport Insights’ın Temmuz ayı verileri değerlendirildiğinde; her gün FTL olarak taşım yapan bir kamyon, günde yaklaşık olarak 455 km yol yapıyor. Bu durumda ise ortalama navlun fiyatı 15 bin TL’leri bulmuş durumda. Navlun, yılbaşından bu güne kadar bazı hatlarda %25-35 civarında artış yaşadı. Türkiye’nin ise bir gün içerisinde toplam navlun ödemesi 176 milyon dolar civarında. Ayrıca yıllık olarak nakliye pazarı hacmine bakıldığında, 50 milyar doların üzerinde ve lojistik sektörünün büyüklüğü 100 milyar doların üzerinde olduğu görülür. Depolama kısmında ise yıllık olarak 7-8 milyar dolarlık bir hacim söz konusudur.
Türkiye’nin en büyük lojistik firması bile bu durumdan yalnızca % 0,7 oranında bir pay alabiliyor. Bu pazar aslında bakıldığında son derece dağınık olduğundan, Tırport gibi 100 binin üzerinde olacak şekilde bireysel kamyona dijital platform üzerinde çözümler üretmeyi başaran yeni nesil dijital forwarder’lar pazar içinde tek başına %5’in üzerinde bir pazar payı almaya müsait olarak görünüyorlar.
Müşterilerine gerçek- zamanlı, konum- tabanlı olarak son derece akıllı lojistik çözümler sunan ve intermodal çözümleri ile aynı platform içerisinde desteklemeyi başaran Tırport, 14 ülkede 8 dilde global ölçekte lojistik sektörünü dijitalleştirmeye ve diğer yandan dönüştürmeye devam ediyor.
Nakliye sektörüne bakıldığında, bu alanda aslında e- ticaretten bile çok daha büyük paralar döndüğü görülüyor. Buna bağlı olarak 400 bine yakın bireysel kamyon sahibi ülkemizde çalışmalarını sürdürüyor. Yani ortalama olarak aylık 150- 300 bin TL arası fatura kesme imkanı yakalayabiliyorlar. KOBİ’lerde ilk %1’lik dilimde yer alıyorlar. Bu kitleyi aslında bankalar, faktoring firmaları ve fintech’ler görmezden geliyor. Bu anlamda bireysel kamyon sahipleri yaklaşık 500 bin KOBİ’den oluşan ve ortalama olarak aylık 200 bin TL fatura kesmeyi başaran ülkemizin en büyük kitlesel meslek grubu olarak değerlendirilir. Pazar içerisinde dönen günlük 176 milyon dolarlık hacme bakıldığında ise Türkiye’nin e- ticaret hacminden daha büyük olduğu görülür. Bireysel kamyon sahiplerine servisler, lastikçiler ve kamyon markalarının yeterince sahip çıkmadığı ifade ediliyor. İçeride dev bir ticaretin döndüğü göz önünde bulundurulduğunda, bu işin sadece navlun tarafı olarak günde 176 milyon dolar olarak biliniyor. Bunun haricinde ise bakıldığında yıl içerisinde 40 binin üzerinde kamyon/çekici, 10 binin üzerinde yarı römork satıldığı ifade ediliyor. Türkiye’nin ikinci elde ise 250 binin üzerinde kamyon el değiştirirken, diğer yandan sıfır satış rakamının 6 katından daha fazla ikinci el sektöründe trafik gerçekleştiği görülüyor.
